COVID-19 kong
COVID-19 cu coronavirus, SARS-CoV-2 nih a chuahpimi zawtnak a si. Cheukhat minung sin ahcun din tein a zawtter hna, asinain adang pawl sin ahcun fak piin zawtnak le thihnak a chuahpi khawh.
COVID-19 zawt hmelchunhnak pawl
COVID-19 in a zawmi mi tam-u cu zawt hmelchunhnak a din te lawng an hmuh ton. Cu pawl cu punghmaan na din tawnmi fahdaihnak sii he damter khawh a si.
Na zawt hmelchunhnak pawl ichek
Zawt hmelchunhnak a lang tawnmi pawl | Zawt hmelchunhnak tlawmdeuh a lang tawnmi pawl | A fakmi zawt hmelchunhnak pawl |
---|---|---|
taklinh asilole fak piin taklinh |
lufah |
thawchuah i harhnak |
tha a ba taktakmi bantukin umnak | or fah | a dummi hmur asilole hmai |
khuhnak – a caancaan ah khak he khuh | thawchuah tlawmpal iharh | tang ah a fahnak asilole tang phihnak |
a thawtnam le/asilole a rim theihnak tlau | titsa asilole hliahcaang fah | kihnak le thlanchuahnak, asilole a daangmi le thi aa tommi, vun |
hnap chuah | thadihnak asilole tluknak | |
khuasih | lung buaibai in umnak | |
chungno/luaknak | thawh iharh in umnak | |
chungtlik | zuun tlawmte chuah asilole chuah lo |
A cung i langhtermi a fakmi zawt hmelchunhnak pawl chungin pakhat khat na ngeih ahcun, 000 kha chawn colh. Fon a tlaitu kha zawt hmelchunhnak a fakmi he COVID-19 zawtnak na ngeih le mizaw phortu mawtaw (ambulance) nangmah sin ah thlah na herh kha chim.
Mirangholh na thiam lo ahcun ‘ambulance’ hal law holhlettu hal dingah fon chia lo in tlai peng.
Zawtnak naa chek i zawtnak na ngeih hmuh hnu zarh 6 nak tamdeuh COVID-19 zawt hmelchunhnak pawl na ngeih rih ahcun, na ngandamnak lei zohkhenhnak petu sin ah chimchawn.
Nangmah le midang pawl runven ning
COVID-19 a karhnak nuarhter dingah aho paoh nih mah le tikhawhnak zawn cio in tuah khawh a si. Midang le nangmah pumpak runven dingah, na tuah dingmi cu:
- na dam lo ahcun inn ah um
- a thami thianhlimnak tuah
- takpum ihlatnak le midang pawl sin in 1.5 metres a hlatnak i umnak tuah
- hmaihuh i hruk
- zawtnak i chek law zawtnak na ngeih ahcun inn ah um kha duhpiak a si.
Nangmah pumpak, na innchungkhar le na mibu kha COVID-19 zawtnak in runven dingah a thabikmi lam cu raikhamnak sii i chunh a si.
Tihnunnak tamdeuh a ngeimi minung
COVID-19 zawtnak an ngeih ahcun cheukhat minung cu fak piin an zaw kho men. Tihnunnak tamdeuh a ngei khomi minung ah aa telmi hna cu:
- kumkhua upadeuh minung
- adang damlonak pawl a ngei ciami minung
- Aboriginal le Torres Strait Islander minung
- pumtlinglo minung.
Zawt icheknak
COVID-19 zawt hmelchunhnak pakhat khat na ngeih ahcun, a din te a si zongah, a ran khawh chung rangin naa chek a hau.
COVID-19 zawtnak na ngeih ahcun a langhter khawhmi cheknak phun 2 an um:
- polymerase aa peh thluahmahmi takpum nih lehnak, PCR ti zongin hngalhmi
- Rapid antigen cheknak pawl, RAT ti zongin hngalhmi.
PCR cheknak na herh ahcun, na siibawi asilole ngandamnak lei zohkhenhnak petu nih nangmah caah halnak an tuah piak khawh.
Rapid antigen cheknak pawl cu online in, le cheukhat dawr nganpi pawl, a leng i thilzuarnak pawl in le pumpak hman awk ah datsi ronnak ah na cawk khawh.
Zeitikah ichek ding
COVID-19 cheknak naa tuah a hau:
- COVID-19 zawt hmelchunhnak pawl na ngeih ahcun – na zawt hmelchunhnak pawl kha a dinte a si zong ah
- COVID-19 in na rak zawt bal i ni 28 hnu ah COVID-19 zawt hmelchunhnak a thar na ngeih ahcun
- ngandamnak lei thiamsang nih tuah dingin ruahnak an cheuh ahcun.
Naa chek hnu ah
Naa chek dih tikah, zawt hmelchunhnak pawl na ngeih ahcun midang pawl sin ah zawt chonhnak tihnung tlawmter dingah inn ah na um a hau.
COVID-19 icheknak kongkau ah tamdeuh hngal.
Naa cheknak i zawtnak a um ahcun tuah dingmi
COVID-19 zawtnak naa chek i zawtnak na ngeih ahcun, na zawt hmelchunhnak pawl a tlau hlan inn ah na um a hau.
Sii lei zohkhenhnak ngah colh na herh dah ti lo ahcun, tar le pumtlinglo zohkhenhnak lei riantuanpiaknak pawl, le siizung pawl tibantuk tihnung taktak a si hmun pawl ah na kal hrimhrim lai lo.
COVID-19 zawtnak naa chek i zawtnak na ngeih ahcun zeidah tuah ding timi ruahnak cheuhmi tamdeuh hmuhnak caah na umnak pine asilole peng i ngandamnak lei phuthen website kha zoh.
- Australian Capital Territory
- New South Wales
- Chaklei Territory
- Queensland
- Thlanglei Australia
- Tasmania
- Victoria
- Nitlak lei Australia
COVID-19 raikham siichunhnak
COVID-19 in na zawt in na dam than ahcun, a tangmi na COVID-19 raikhamsii i chunh kha na hau rih ko.
COVID-19 zawtnak in a dammi minung pawl nih zawtnak a ngeimi tiah fehter hnu thla 6 ah a tangmi raikhamsii i chunh dingah duhpiak a si.
COVID-19 zawtnak a tam-u cu inn ah tawlrel khawh an si – a hlei in raikhamsii aa chun cangmi minung pawl. I ruahchan chung dingmi kong tamdeuh in rel:
Hnuk a dinh liomi nih COVID-19 zawtnak ngeih ahcun
A dam ngaimi ah naa ruah ahcun, hnudinhnak kha na pehzulh khawh. Takpum nih zawtnak donhnak a ngeihmi pawl kha nangmah sin in na fa sin ah a kal lai.
Na thinphan asilole biahal awk na ngeih ahcun, Nauhnuk dinh Bawmhnak lei chawnhnak kha na chawnh khawh. Bawmhnak lei chawnhnak cu nikhat ah suimilam 24, zarh khat ah ni 7 chawnh khawh a si.
Holhlettu na herh ahcun, Calehnak le Holhlehnak lei Riantuanpiaknak kha 131 450 ah chawn law Nauhnuk dinh Bawmhnak lei chawnhnak chawnh dingah bawmh hal hna.
Na fa nih COVID-19 zawtnak a ngeih ahcun
Na fa kha COVID-19 chekmi ah zawtnak hmuhnak cu lungrethei a si kho. COVID-19 he fak piin zawt cu ngakchia pawl caah a um setsai lomi a si. Ngakchia a tam-u cu zawt hmelchunhnak pawl an ngei lai lo, asilole a din tein zawt hmelchunhnak an ngei lai.
Na fa i zawt hmelchunhnak pawl kongkau ah na lungretheih ahcun a ran khawh chung rangin nan siibawi pehtlaihnak tuah.
Na fa nih a fak ngaimi zawt hmelchunhnak a takpum ah a langh ahcun, 000 chawn colh. Mirangholh na thiam lo ahcun, ‘mizaw phortu mawtaw (ambulance)’ kha hal law holhlettu hal dingah fon chiah lo in tlai peng.
COVID-19 kaa lei thlopnak pawl
COVID-19 kaa in thlopnak pawl cu COVID-19 zawtnak a din tein a laivuang karlak a zawmi upa pawl thlopnak caah thim khawhmi an si. Hi pawl cu siitlang pawl asilole dur in a ummi pawl bantukin dinmi sii an si.
COVID-19 kaa in thlopnak pawl cu aho paoh caah aa tlakmi an si lo. Siibawi nih fialmi na ngeih lawngah na din khawh hna.
COVID-19 caah thlopnak pawl kong tamdeuh in kawl.
Bawmh hmuhnak hmun
COVID-19 zawtnak naa chek i zawtnak na ngeih ahcun, National Coronavirus Helpline nih tuah dingmi kong le ruahnak cheuhmi a pek. Chawnhnak lai hi nikhat ah suimilam 24, zarh khat ah ni 7 rian a tuan.
Holhlettu na herh ahcun, National Coronavirus Helpline kha chawn law thim dingmi 8 kha thim.
Tangka lei bawmhnak
Tangka lei bawmhnak hmuh khawh a si men lai. Services Australia ah zoh law nanmah holh in thawngthanhmi hmuh dingah ‘Translate’ timi kha hmet.
Takpum lei le thinlung damnak lei bawmhnak
Medicare kat na ngeih ahcun fon asilole video hmangin telehealth riantuanpaiknak pawl na hmuh khawh men lai.
COVID-19 zawtnak in a fakmi thinlung damlonak na ngeih ahcun, a hlei in thinlung damlonak lei riantuanpiak caan pawl na hmuh khawh lai.
Telehealth he hmuhnak caan suaisamhnak tuah ding asilole thinlung damnak lei thlopnak caan pawl hmuh dingah na ngandamnak lei zohkhenhnak petu kha chawn.
Atu ah bawmh na herh ahcun
Atu ah bawmh na herh ahcun na chawnh khawh dingmi thinlung damnak lei riantuanpiaknak a phunphun an um:
- Lifeline
- Beyond Blue Bawmhnak lei Riantuanpiaknak
- Ngakchia bawmhnak lei chawnhnak
- Mah le Mah Nunnak laknak lei Chawnh Thannak lei Riantuanpiaknak
Innchungkhar i puarhrannak ruangah a himlomi ah naa ruah ahcun nan umnak pine asilole hmun i palek kha pehtlaihnak tuah asilole 1800 RESPECT (1800 737 732) kha chawn.
Calettu na herh ahcun TIS National nih hi riantuanpiaknak pawl he nangmah kha an pehtlaihter khawh.