COVID-19 Hakkında
COVID-19, koronavirüs yani SARS-CoV-2'nin neden olduğu hastalıktır. Bazı kişilerde hafif hastalığa neden olur ama bazılarında ciddi hastalığa ve ölüme yol açabilir.
COVID-19 belirtileri
COVID-19'a yakalanan çoğu kişi yalnızca hafif belirtiler gösterir. Bunlar düzenli ağrı kesicilerinizle yönetilebilir.
| Sık görülen belirtiler | Daha nadir belirtiler | Ciddi belirtiler |
|---|---|---|
|
ateş veya yüksek vücut sıcaklığı |
baş ağrısı |
solunum zorluğu |
| çok yorgun hissetme | boğaz ağrısı | dudaklarda veya yüzde morarma |
| öksürük - bazen balgamlı | hafif nefes darlığı | göğüste baskı ya da ağrı |
| Tat ve/veya koku kaybı | kas veya eklem ağrıları | soğuk ve nemli veya solgun ve lekeli cilt |
| burun akıntısı | bayılma veya kendinden geçme | |
| üşüme | sersemlik | |
| bulantı/kusma | uyanma zorluğu | |
| ishal | az idrara çıkma veya hiç çıkmama |
Sizde yukarıdaki ciddi belirtilerden herhangi biri varsa derhal 000'ı arayın. Telefon operatörüne ciddi belirtiler eşliğinde COVID-19’unuz olduğunu ve ambülans gönderilmesine ihtiyacınız olduğunu söyleyin.
İngilizce konuşmuyorsanız "ambulance" (ambulans) isteyin ve tercüman istemek için hatta kalın.
Test sonucunuzun pozitif çıkmasının üzerinden 6 haftadan uzun süre geçmesine rağmen COVID-19 belirtileriniz devam ediyorsa sağlık hizmeti sağlayıcınızla görüşün.
Kendinizi ve başkalarını nasıl koruyabilirsiniz
COVID-19'un yayılmasının yavaşlatılmasında herkes bir şeyler yapabilir. Kendinizi ve başkalarını korumak için:
- hijyen kurallarına uymalısınız
- fiziksel mesafeye ve başkalarıyla aranızda 1.5 metre bırakmaya dikkat etmelisiniz
- maske takmalısınız
- gerekiyorsa test yaptırmalı ve kendinizi izole etmelisiniz.
COVIDSafe kalmak hakkında daha fazlasını öğrenin.
Kendinizi, ailenizi ve toplumunuzu COVID-19'dan korumanın en iyi yolu aşı olmaktır.
Yüksek risk grubunda olanlar
Bazı kişiler COVID-19'a yakalanmaları durumunda ileri derece hastalanabilirler. Aşağıdaki kişiler yüksek risk grubundadır:
- yaşlılar
- halihazırda sağlık sorunları olanlar
- Aboriginal ve Torres Strait Islander halkları
- engelliler.
Test yaptırma
COVID-19 belirtileriniz varsa mümkün olan en kısa sürede test yaptırmalısınız. COVID-19'un erken tespit edilmesi virüsün arkadaşlarınıza, ailenize ve toplumunuza yayılmasını durdurmaya yardım edebileceğiniz anlamına gelir.
COVID-19'a yakalanıp yakalanmadığınızı gösterebilen 2 tür test vardır:
- polymerase zincir reaksiyonu (yalnızca randevusuz ya da arabayla gidilen COVID-19 test kliniklerinde mevcuttur)
- hızlı antijen testi (sıklıkla RAT olarak adlandırılır).
Özel kullanıma yönelik hızlı antijen testlerini internetten, bazı süpermarketlerden, perakende satış mağazalarından ve akaryakıt istasyonlarından satın alabilirsiniz.
COVID-19 belirtileriniz varsa randevusuz ya da arabayla gidilen COVID-19 test kliniklerinde ücretsiz test yaptırabilirsiniz.
İndirim kartı sahipleri için ücretsiz hızlı antijen testi
Aşağıdaki Federal Hükümet indirim kartlarından birine sahipseniz ücretsiz hızlı antijen testleri temin edebilirsiniz:
- Commonwealth Seniors Health Kartı
- Department of Veteran's Affairs Altın, Beyaz veya Turuncu Kartı
- Sağlık Hizmetleri Kartı
- Low Income Health Kartı
- Pensioner Concession Kartı.
anlaşmalı eczaneler aracılığıyla 3 aylık dönemde (1 ayda en fazla 5 olmak üzere) en fazla 10 hızlı antijen testi alabilirsiniz.
Ne zaman test yaptırılmalı
Aşağıdaki durumlarda COVID-19 testi yaptırmalısınız:
- COVID-19 belirtileriniz varsa
- test sonucu pozitif çıkmış birisinin yakın temaslısı iseniz
- bir sağlık uzmanı ya da yerel eyalet veya bölge sağlık bakanlığınız yaptırmanızı önerdiyse
- COVID-19 gözetim programı uygulanmakta olan okula ya da işe gidiyorsanız.
Aşağıdaki durumlarda yakın temaslı sayılırsınız:
- testinin sonucu pozitif çıkan birisiyle aynı evde yaşıyorsanız
- evde, bir sağlık merkezinde ya da yaşlı bakımevi ortamında COVID-19'a yakalanmış birisiyle en az 4 saat zaman geçirdiyseniz
- eyalet veya bölge sağlık bakanlığınız size yakın temaslı olduğunuzu söylerse.
COVID-19’a yakalananların yakın temaslılarına yönelik kendini izole etme ve test zorunlulukları yaşadığınız eyalet ya da bölgeye bağlıdır. COVID-19’a yakalanan birisinin yakın temaslısı iseniz sizin için geçerli kuralları öğrenmek için eyalet ya da bölgenizin sağlık bakanlığı internet sitesine başvurun.
Testinizden sonra
Test yaptırdıktan sonra sonucunuzu öğrenene kadar evde kendinizi izole etmelisiniz. Test sonucunuz negatifse izolasyonda kalmanıza gerek yoktur.
COVID-19 testi yaptırmak hakkında daha fazla bilgi edinin.
Testiniz pozitif çıkarsa ne yapmalısınız
COVID-19 testi sonucunuz pozitif çıkarsa derhal kendinizi evde izole etmelisiniz.
Testinizi randevusuz ya da arabayla gidilen bir test kliniğinde yaptırdıysanız yerel sağlık bakanlığınız sizinle iletişime geçecektir.
Evde hızlı antijen testi uyguladıysanız ihtiyaç duyabilecek kişileri takip edebilmeleri için bu durumu yerel sağlık bakanlığınıza bildirin. COVID-19 pozitif vakası olarak kaydolmak için yerel sağlık bakanlığınızın önerilerini izleyin.
COVID-19’a yakalananların yakın temaslılarına yönelik kendini izole etme ve test zorunlulukları yaşadığınız eyalet ya da bölgeye bağlıdır. COVID-19’a yakalanan birisinin yakın temaslısı iseniz sizin için geçerli kuralları öğrenmek için eyalet ya da bölgenizin sağlık bakanlığı internet sitesine başvurun.
COVID-19 aşılaması
COVID-19’a yakalanıp iyileştiyseniz ‘tam’ COVID-19 aşılı olarak kalmaya devam etmek için yine de sonraki COVID-19 aşı dozunuzu vurulmalısınız.
COVID-19’a yakalanıp iyileşenlerin sonraki aşı dozunu enfeksiyondan 3 ay sonra vurulması önerilir.
İzolasyon
İzolasyonun anlamı:
- evde kalmak – işe ya da okula gitmeyin, halka açık alanlara gitmeyin ve toplu taşıma, taksi ya da paylaşılan araçlara binmeyin.
Evinizdeki diğer kişilerden ayrı durmalısınız. Diğer kişilerden uzak, ayrı ve iyi havalandırılan bir odada kalın.
Kendinizi ayrı bir odada izole edemiyorsanız:
- evdeki ortak yaşam alanlarından mümkün olduğunca sakınmalısınız
- ortak yaşam alanlarından geçerken maske takmalısınız
- dokunduğunuz tüm yüzeyleri silmelisiniz
- mümkünse diğerlerinin kullandığından ayrı bir banyo kullanmalısınız. banyoyu ortak kullanıyorsanız dokunduğunuz tüm yüzeyleri silin ve sifona klozetin kapağı kapalıyken basın
- gerekli ilaç veya kişisel bakım ya da acil durum hizmetleri sağlayanlar dışında evinize ziyaretçi kabul etmemelisiniz
- tüm market alışverişini ve diğer elzem ihtiyaçlarınızı evinize getirtmelisiniz.
Normalde sizinle evde beraber yaşayanlar bu süre zarfında başka yere gidemiyorlarsa sizinle kalabilirler.
Çoğu COVID-19 vakası, özellikle yakalanan kişi aşılıysa evde yönetilebilir. Yapmanız gerekenler ve sizi nelerin beklediği hakkında daha fazlasını okuyun:
COVID-19'a yakalandıysanız emzirme
Kendinizi yeterince iyi hissediyorsanız emzirmeye devam edebilirsiniz. Antikorlar sizden bebeğinize geçecektir.
Endişeleniyorsanız ya da sorularınız varsa Breastfeeding Helpline'ı (Emzirme Yardım Hattı) arayabilirsiniz. Bu yardım hattı 7 gün 24 saat açıktır.
Tercümana ihtiyacınız varsa 131 450 numaralı telefondan Yazılı ve Sözlü Çeviri Hizmetini arayıp sizi telefonla Breastfeeding Helpline'a (Emzirme Yardım Hattı) bağlamalarını isteyebilirsiniz.
Çocuğunuz COVID-19'a yakalanırsa
Çocuğunuza COVID-19 tanısının konulması sizin ve aileniz için çok stresli bir durum olabilir. Çocukların COVID-19 nedeniyle ileri derece hastalanması nadirdir. Çoğu çocukta hiçbir belirti görülmez ya da yalnızca hafif belirtiler görülür.
Çocuğunuzun belirtileri hakkında endişelenirseniz mümkün olan en kısa zamanda doktorunuza başvurun.
Çocuğunuzda ciddi belirtiler ortaya çıkarsa derhal 000'ı arayın. İngilizce konuşmuyorsanız 'ambulance' (ambulans) isteyin ve tercüman talep etmek için hatta kalın.
COVID-19 oral tedavi ilaçları
COVID-19 oral tedavi ilaçları yetişkinlerde hafif ila orta derece COVID-19'u tedavi etmeye yönelik bir seçenektir. Bu ilaçlar tablet ya da kapsüller şeklinde kullanılır.
COVID-19 oral tedavi ilaçları herkese uygun değildir. Bu ilaçları yalnızca doktor reçetesiyle alabilirsiniz.
COVID-19 tedavileri hakkında daha fazla bilgi edinin.
Nereden yardım alabilirsiniz
COVID-19 testinizin sonucu pozitif çıktıysa National Coronavirus Yardım Hattından ne yapacağınız hakkında bilgi ve öneri alabilirsiniz. Bu hat haftanın 7 günü 24 saat hizmete açıktır.
ercümana ihtiyacınız varsa National Coronavirus Yardım Hattını arayın ve8'i tuşlayın.
Mali destek
İhtiyaç duyarsanız mali destekten yararlanabilirsiniz. Dilinizde bilgi edinmek için Services Australia sayfasına gidip ‘Translate (Çevir)’ düğmesine tıklayın.
Fiziksel sağlık ve ruh sağlığı desteği
Medicare kartınız varsa telefonla veya görüntülü olarak telehealth hizmetinden yararlanma durumunuz olabilir.
COVID-19 temelli ciddi ruh sağlığı sorunları yaşıyorsanız ilave ruh sağlığı seanslarından yararlanabilirsiniz.
Telehealth randevusu almak ya da ruh sağlığı seanslarından yararlanmak için sağlık hizmeti sağlayıcınıza başvurun.
Şimdi yardıma ihtiyacınız varsa
Şimdi yardıma ihtiyacınız varsa arayabileceğiniz çeşitli ruh sağlığı hizmet merkezleri vardır:
Ev içi şiddet nedeniyle evde kendinizi güvende hissetmiyorsanız eyalet ya da bölgenizdeki polise başvurun veya 1800 RESPECT (1800 737 732) numaralı telefonu arayın.
Bir çevirmene ihtiyacınız olursa TIS National sizi bu hizmetlerle buluşturabilir.
